سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان برداشت بی رویه آب از مخازن زیرزمینی زنگ خطر جدی در همدان عنوان کرد و افزود: تغییرات اقلیمی در جهان و به تبع در کشورمان میزان بارش و توزیع آب در اغلب استان ها به ویژه استان همدان را تغییر داده است.

محمد مهدی آرتیمانی در گفتگو با خبرنگار پیام طبیعت اظهار کرد: این تغییرات به ویژه  افزایش دمای هوا  سبب شده میزان روان آب، نفوذ آب، نا منظمی در بارش و میزان برداشت آب برای مصارف کشاورزی و شرب دچار تغییر شده و برداشت بی رویه آب از مخازن زیر زمینی، افت شدید سطح سفره آب های زیر زمینی را به دنبال داشته باشد.

وی اضافه کرد: هر چند بروز سیل و میزان بارش ها در سال ۹۸ جان دوباره ای به دشت های این استان بخشید و روند افت آب های زیر زمین را کند کرد اما سبب توقف کامل این روند منفی نشد.

وی بیان کرد: پس از مقداری سکوت و توقف در افت سطح آب های زیر زمینی دوباره شاهد کاهش سطح آب بودیم به گونه ای که متوسط افت سالانه آب در استان همدان به یک متر و در دشت کبودراهنگ و قهاوند به حدود ۲ متر می رسد.

معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان بیان کرد: برداشت بی رویه آب سبب تخلیه و فرار بیش از حد آب ها  از آبرفت شده و در قسمت های سُست خاک با تخلیه خاک به همراه آب فروچاله را پدید می آورد بنابراین در قسمت هایی از زمین شاهد چاله هایی با وسعت کوچک و بزرگ بوده هر چند برخی مواقع فرونشست زمین به صورت خطی و یا سطح گسترده اتفاق می افتد.

آرتیمانی افزود: در اصل فشار به آبخوان و مکش بیش از حد در یک منطقه سبب بروز فروچاله در بخش هایی که خاک زمین سُست است می شود.

وی گفت: باتوجه به برداشت های بی رویه از سفره های آب زیر زمینی اکثر دشت های استان همدان بحرانی بوده و در سالهای اخیر باعث بروز بیش از ۳۰ فروچاله در ابعاد و عمق های مختلف در دشت کبودراهنگ و قهاوند شده است که افزایش آنها تهدیدی برای مناطق شهری و روستایی و مراکز صنعتی است.

معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان افزود: اجرای طرح های آبخیزداری در سرشاخه دشت‌های بحرانی استان سبب افزایش نفوذ آب و افزایش ذخیره آبخوان ها و آب های زیر زمینی می شود.

آرتیمانی اضافه کرد: همچنین در کنار اجرای طرح های آبخیزداری، کنترل برداشت آب از آبخوان ها با مسدود کردن چاه های غیرمجاز، نصب کنتور بر روی چاه ها، اصلاح الگوی مصرف آب شهری و اصلاح الگوی کشت از افت یکباره آب موجود در آبخوان جلوگیری می کند.

به گفته وی خاک قسمت‌هایی از دشت کبودراهنگ و قهاوند از جنس «مارن» « گونه‌ای سنگ رسی است که میزان کربنات کلسیم آن بین ۲۵ تا ۵۰ درصد است». بوده که نفوذ پذیری آب در این جنس از خاک بسیار سخت و دشوار است در عین حال علت بالا بودن فروچاله در مناطق شمالی نسبت به مناطق جنوبی تفاوت در اقلیم شمال و جنوب استان است چراکه در مناطق شمالی میزان بارندگی بسیار کمتر از سایر نقاط استان است.

وی بیان کرد: خاک قسمت‌هایی از دشت کبودراهنگ و قهاوند از جنس «مارن» بوده که نفوذ پذیری آب در این جنس از خاک بسیار سخت و دشوار است در عین حال علت بالا بودن فروچاله در مناطق شمالی نسبت به مناطق جنوبی تفاوت در اقلیم شمال و جنوب استان است چراکه در مناطق شمالی میزان بارندگی بسیار کمتر از سایر نقاط استان است.

معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان گفت: اجرای کامل عملیات آبخیزداری سالانه در هکتار ۲۷۰ متر مکعب کنترل رواناب و ۸۱ متر مکعب استحصال آب به همراه دارد و تاکنون در دشت های کبودراهنگ و قهاوند نزدیک به ۵۰ هزار هکتار عملیات اجرایی آبخیزداری انجام شده است.

آرتیمانی اضافه کرد: در چند سال اخیر اعتبارات خوبی برای اجرای طرح های آبخیزداری به استان همدان اختصاص یافته است اما نیاز بهره برداران بیش از اعتبارات اختصاص یافته به این بخش است.